Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικoνομικών - Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Εσόδων
Οι φορολογικές πολιτικές υπέρ των ΑΜΕΑ αποτελούν βασικό άξονα κοινωνικής συνοχής και οικονομικής δικαιοσύνης. Στόχος τους είναι η στήριξη και ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των ΑΜΕΑ.
Το πλαίσιο ρυθμίζεται κυρίως από τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013), του Κώδικα Φορολογίας Περιουσίας, καθώς και από ειδικούς νόμους περί τελών και ειδικών φορολογιών.
Ισχύον Νομικό Πλαίσιο
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει πληθώρα ρυθμίσεων που αποσκοπούν στη φορολογική ελάφρυνση και στήριξη των ΑΜΕΑ. Συνοπτικά:
ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
ν. 4172/2013 (Α΄ 167)
Άρθρο 11. Εξαρτώμενα μέλη
…..
γ) τα παρακάτω φυσικά πρόσωπα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία:
– τέκνα του φορολογούμενου,
– αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων.
δ) ανιόντες,
ε) ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με το φορολογούμενο ή τον/τη σύζυγο.
Άρθρο 14. Απαλλαγές εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις
……………..
ιθ) ανεξαρτήτως του φορέα που το χορηγεί, το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες.
…………..
γ) Η σύνταξη που καταβάλλεται σε ανάπηρους πολέμου και σε θύματα ή οικογένειες θυμάτων πολέμου, καθώς και σε ανάπηρους ειρηνικής περιόδου, στρατιωτικούς γενικά, που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους ή τις οικογένειές τους.
δ) ……….
ε) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%).
ι) Οι αμοιβές που καταβάλλει η Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών (V.D.Μ.F.Κ.) στα μέλη της ζωγράφους με το πόδι και το στόμα, οι οποίοι είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, αποκλειστικά για την εργασία της ζωγραφικής που αμείβεται από την ως άνω Ένωση με συνάλλαγμα.
Στην παρ. 5 του άρθρου 6 της Α.1032/2025 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. για τον Τύπο και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, προβλέπονται τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την εφαρμογή των ως άνω διατάξεων.
Ακόμα, τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των ανωνύμων εταιρειών, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%, δικαιούνται της προβλεπόμενης φοροαπαλλαγής της περιπτώσεως ε’ της παραγράφου 2 του άρθρου 14 του ν.4172/2013 για την αμοιβή που καταβάλλεται σε αυτά για τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους υπό την ανωτέρω ιδιότητά τους και δεν προέρχεται από τα κέρδη της εταιρείας ή από την παροχή υπηρεσιών τους πέραν της ιδιότητάς τους ως μελών του Δ.Σ. (όπως υπηρεσίες μηχανικού, λογιστή, δικηγόρου κλπ) (σχετ. η υπ’ αριθ.82/2016 ομόφωνη γνωμ. του Β’ τμ. του ΝΣΚ και η ΠΟΛ.1098/2016)
Περαιτέρω, οι αμοιβές που αποκτούν τα φυσικά πρόσωπα της περ. στ’ της παρ.2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας και υπό την αίρεση ότι συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις που θέτουν οι ίδιες ως άνω διατάξεις, εντάσσονται, για τη φορολόγησή τους, στο εισόδημα από μισθωτή εργασία, γίνεται δεκτό, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των αναφερομένων στην ανωτέρω γνωμοδότηση του ΝΣΚ, ότι οι εν λόγω αμοιβές που λαμβάνουν τα προαναφερθέντα φυσικά πρόσωπα (επιτηδευματίες που φορολογούνται ως μισθωτοί), με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απαλλακτικής διάταξης του άρθρου 14 του ΚΦΕ (σχετ. ΠΟΛ.1096/2017)
Άρθρο 15. Φορολογικός συντελεστής
(vi) ……………
(vii) ……………
(viii)……….
(ix) ………….
(x) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).
(xi) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
(xii)………..
Άρθρο 17. Πρόσθετες μειώσεις φόρου
Πρόσθετη μείωση φόρου ποσού διακοσίων (200) ευρώ προβλέπεται για το φορολογούμενο και τα εξαρτώμενα μέλη του:
α) πρόσωπα με τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) αναπηρία βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Υπηρεσίας (Α.Σ.Υ.Ε.) για την πιστοποίηση αναπηρίας. Δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία,
β) ανάπηροι αξιωματικοί και οπλίτες, οι οποίοι έχουν αποστρατευτεί ή/και αξιωματικοί, οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο,
γ) θύματα πολέμου ή τρομοκρατικών ενεργειών που δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία, συμπεριλαμβανομένων μελών των οικογενειών αξιωματικών και οπλιτών που απεβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας, τα οποία δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
δ) πρόσωπα που δικαιούνται σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου.
Άρθρο 31. Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες
Τα παραπάνω ποσά ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης από κάθε αυτοκίνητο μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητά του, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα ή σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ, κατά ποσοστό ως εξής:
αα) ……………….
ββ) Πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό, καθώς και για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους.
Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάσθηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους. ……
ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται όταν ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό ή όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό και πάνω (67%) από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί έναν νοσοκόμο.
Άρθρο 33. Μη εφαρμογή αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών
Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη και η δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν εφαρμόζονται:
α) Προκειμένου για αντικειμενική δαπάνη, η οποία προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης αναπήρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.
στ) Προκειμένου για αγορά επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ειδικά διασκευασμένων για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το εξήντα επτά τοις εκατό (67%).
Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία με ποσοστό πάνω από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους.
Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 5073/2023 (ΦΕΚ Α΄204/11.12.2023) το ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας (νέο άρθρο 28Α στον Κ.Φ.Ε.) μειώνεται κατά το ήμισυ (1/2) για υποχρέους που παρουσιάζουν αναπηρία 67%, καθώς και γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα και για γονείς με τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67% εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία που θεωρούνται εξαρτώμενα κατά την περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 11 του Κ.Φ.Ε. Επίσης, με την περιπτ. γ’ της παρ. 6 του άρθρου 15 του ίδιου νόμου δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις αυτές για πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του ογδόντα τοις εκατό (80%).
Έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα λόγω απασχόλησης ατόμων με αναπηρία:
Με τις διατάξεις της παρ.10 του άρθρου 4 του ν.3522/2006 για τον υπολογισμό των φορολογητέων κερδών των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από την κατηγορία βιβλίων του Κ.Β.Σ. που τηρούν, αφαιρείται από τα καθαρά κέρδη τους, τα οποία προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, 1.500 €, για κάθε άτομο που απασχολούν με ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω.
ΕΝΦΙΑ
ν. 5219/2025 (ΦΕΚ Α΄ 130/18.7.2025) «Κώδικας Φορολογίας Περιουσίας»
Άρθρο 13. Χορήγηση εκπτώσεων
α) Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, για το οποίο έχει λήξει κατά τον χρόνο φορολογίας η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 και κάθε άλλη συναφή κείμενη διάταξη, δεν υπερβαίνει τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, προσαυξημένο κατά χίλια (1.000) ευρώ για τον ή την σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος,
β) το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1, ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα τετραγωνικά μέτρα (150 μ2),
γ) ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειας του είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και
δ) ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων ισούται ή υπερβαίνει τα τρία, ή ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του έχει αναπηρία σε ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
ΤΕΛΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΕΣ (ΤΕΛΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ)
Με την περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 59 του ν.5177/2025 (ΦΕΚ Α’21/14.2.2025), τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα σε πρόσωπα με αναπηρία σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 1 έως 4 του άρθρου 1 του ν. 490/1976 (Α 331), το άρθρο 34 του ν. 1731/1987 (Α 161), το άρθρο 16 του ν. 1798/1988 (Α 166) και το άρθρο 17 του ν. 3402/2005 (Α 258), απαλλάσσονται των τελών κυκλοφορίας Επισημαίνεται, ότι από 1.1.2021 το ποσοστό αναπηρίας για τους τυφλούς δικαιούχους μειώθηκε από 100% σε 80%, ενώ για τα τέλη κυκλοφορίας έτους 2021 και επομένων, επιπλέον απαλλάσσονται και τα άτομα που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου ή είναι πνευμονοπαθείς μεταμοσχευμένοι, καθώς και οι πάσχοντες από συγγενή αιμορραγική διάθεση, κυστική ίνωση ή ομόζυγο κληρονομική υπερχοληστερολαιμία οι οποίοι, εξαιτίας των παθήσεων αυτών, έχουν καταστεί ανάπηροι, με συνολικό ποσοστό αναπηρίας από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, είναι ανίκανοι για εργασία και έχουν ανάγκη βοήθειας (σχετ. Ε.2024/2025).
ΦΠΑ
Tο Παράρτημα ΙΙΙ του κώδικα ΦΠΑ (ν. 5144/2024) προβλέπει μειωμένο και υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ για αναπηρικά αγαθά και σχετικές υπηρεσίες, ως εξής:
«ΑΓΑΘΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ
ΣΕ ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ
(παρ. 1 του άρθρου 26)
Α. ΑΓΑΘΑ
(…)
Ταινίες μέτρησης σακχάρου (Δ.Κ. ΕΧ 3822), σύστημα φωτεινής ειδοποίησης (Δ.Κ. ΕΧ 8531), δέκτης φωτεινών σημάτων (Δ.Κ. ΕΧ 8517) τα οποία προορίζονται για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία.
Ο συντελεστής φόρου για τα αγαθά της παρούσας περίπτωσης ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%)».
(…)
Β. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
(…)
(…)
(…)
ΠΡΟΝΟΙΑΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ
ν. 4611/2019 ( ΦΕΚ Α’ 73)
Άρθρο 81. Προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία
Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) ως προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος και δεν φορολογούνται. Το ποσό των προνοιακών παροχών σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση ή εισφορά, δεν κατάσχεται εις χείρας του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα νομικά πρόσωπα των Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια
Αντιγράψτε ή στείλτε με email το πρόγραμμα. Κοινοποιήστε το πρόγραμμα σε άτομα που πιστεύετε ότι μπορεί να τους ενδιαφέρει.